Tomasz Stanko - Listy Chopina. Improwizacje (2022)

W roku Polskiego Romantyzmu w serii płytowej Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina „Polish Romantic Jazz” ukazuje się album stanowiący dokument koncertu, jaki odbył się w 2014 roku (w ramach organizowanego przez Instytut Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Chopin i jego Europa”). Specjalny projekt „Tomasz Stańko. Listy Chopina – Improwizacje” przygotował jeden z najwybitniejszych trębaczy jazzu wraz z perfekcyjnym trio ( Marcin Wasilewski – fortepian, Arild Andersen – kontrabas, Olavi Louhivuori – perkusja) i gościnnym udziałem Andrzeja Chyry, który aktorsko recytował listy Fryderyka Chopina.

Tomasz Stańko był wszechstronnie wykształconym muzykiem jazzowym, absolwentem PWSM w Krakowie w klasie trąbki. Mimo klasycznej edukacji muzycznej od najmłodszych lat zafascynowany był jazzem. Jeszcze będąc uczniem szkoły średniej założył z Wacławem Kisielewskim kwartet, z którym wystąpili w klubie Helicon. To poznani tam muzycy już od 1961 roku zapraszali go na tzw. jam sessions, które systematycznie odbywały się w klubie Pod Jaszczurami. Z pewnością te nieformalne koncerty zaowocowały zaproszeniem w 1962 roku do zespołu Jazz Darings, który stał się niebawem faworytem polskiego jazzu i zyskał doskonałe rekomendacje i nagrody. W 1963 roku, co okazało się kolejną nobilitacją dla młodego trębacza, Tomasz Stańko został zaproszony do współpracy przez Krzysztofa Komedę. Choć skupiony był wokół własnej muzyki oraz kreatywnej współpracy z Komedą , koncertował i nagrywał wspólnie także z Andrzejem Trzaskowskim, Berntem Rosengrenem, Zbigniewem Namysłowskim. Współpraca ta trwała do 1967 roku i mobilizowała trębacza do innych, twórczych poszukiwań. Dla nowej koncepcji utworzył autorski kwartet ( przekształcony później w kwintet) w którym najczęściej grał z basistami ( Bronisławem Suchankiem lub Janem Gonciarczykiem), saksofonistami ( Januszem Muniakiem i Zbigniewem Seifertem) oraz perkusistą Januszem Stefańskim. Z zespołem tym Tomasz Stańko sporo koncertował w kraju i zagranicą budując doskonałą bazę dla swoich przyszłych, nowoczesnych koncepcji jazzu. Dopiero w 1973 roku rozwiązał stały zespół i przystąpił do realizacji kolejnych projektów artystycznych. W tym celu założył formację Freelectronic, która stała się forpocztą awangardowej koncepcji trębacza. Współpracował z Andrzejem Kurylewiczem, Adamem Makowiczem, Januszem Skowronem, Witoldem Szczurkiem, Tomaszem Szukalskim, Edwardem Vesalą i Peterem Warrenem. Coraz częściej koncertował solo, biorąc na siebie ciężar kreacji ekspresyjnej improwizacji. Nie bez znaczenia jest pozycja, jaką Tomasz Stańko zyskał na europejskim rynku jazzowym poprzez nagrania dla prestiżowej monachijskiej wytwórni ECM Records. To dla producenta Manfreda Eichera zrealizował znamienite albumy „ Litania ” oraz „ From The Green Hill ”, które w katalogu ECM Records są bodaj najważniejszymi ( obok nagrań Keith Jarretta, Jana Garbarka) nagraniami jazzu ostatnich dekad. Ogromny dorobek muzyka jest rekomendacją nie wymagająca żadnej argumentacji. Potencjał twórczy, elokwencja, technika i barwa brzmienia trębacza są porywające. To artystyczny, kreatywny, charakterystyczny i niepowtarzalny jazz Tomasza Stańko. Trębacz brał także udział w chopinowskich sesja płytowych (m.in z Leszkiem Mo żd żerem w 1993 roku), koncertach i festiwalach „Chopin i jego Europa” ( w 2007 roku wystąpił z japońskim pianistą Makoto Ozone, w 2010 roku w programie „Tomasz Stańko w hołdzie Chopinowi” z pianistą Dominikiem Wanią, Sławomirem Kurkiewiczem- kontrabas i Olavi Louhivuori na perkusji).

„Tomasz Stańko. Listy Chopina – Improwizacje” jest kolejnym, ważnym chopinowskim epizodem w dyskografii Tomasza Stańko. Zrealizowany wraz z perfekcyjnym trio pozwalał trębaczowi na nieposkromione, muzyczne komentarze, budowanie własnej „chopinowskiej” i jazzowej estetyki. Dialog ze słowem Fryderyka ( w doskonałej oraz emocjonalnej interpretacji Andrzeja Chyry) wyzwalał dodatkowe skojarzenia oraz inspiracje. Muzycy odnaleźli się w nowej sytuacji perfekcyjnie traktując redytację, jak równoważny, artystyczny instrument całej stylistycznej faktury. Tomasz Stańko wspólnie z zaproszonymi przez siebie muzykami i znakomitym polskim aktorem, wykreował niezwykły wieczór wokół wybranych listów genialnego kompozytora – ulotnych myśli, błyskotliwych spostrzeżeń, ciętych ripost wobec rzeczywistości.